Мустақил Ўзбекистоннинг 1992 йил 2 март куни БМТнинг тенг ҳуқуқли аъзоси бўлгани мамлакат, халқ, миллий давлатчилик тарихидаги энг ёрқин саҳифалардан бирига айланди.
Сиёсий қадриятлар тизимининг шаклланиши
Биз “тоталитар тузум” деган иборани кўп эшитганмиз ёки ўзимиз ҳам фойдаланганмиз. Тоталитар тузумда давлат фуқаро ҳаётининг барча жабҳасига аралашади ҳамда давлат томонидан инсоннинг асосий ҳуқуқ ва эркинликлари тан олинмайди. Собиқ Иттифоқ давлат тузуми худди шундай тоталитарликка асосланган эди.
Бу тузумда давлатнинг пайдо бўлиши ва ривожланиши тўғрисидаги мумтоз назариячиларнинг давлат ҳокимиятининг бўлиниш принципи тўғрисидаги ғоялари инкор қилиниб, давлатнинг барча органлари устидан коммунистик партиянинг мутлоқ ҳокимияти ўрнатилгани, қонуният сифатида ҳар бир фуқаронинг онгига сингдирилган эди.
Ҳозир 25 ёшга кирган ватандошимизнинг онгига бу тушунчани етказиб бериш осон эмас, лекин амалда худди шундай бўлган. Бу ҳақда “Ўтиш даври машаққатлари ва раҳбар феномени”нинг биринчи қисмида ҳам фикр юритганмиз.
Ўзбекистон Республикасининг Биринчи Президенти Ислом Каримов раҳнамолигида сиёсий соҳада олиб борилган ислоҳотлар натижасида, халқаро андозаларга мос, ҳозирги давр умуминсоний қадриятларга асосланган дунёвий давлат бошқаруви тизими қарор топди.
Ўзбекистон Биринчи Президенти Ислом Каримов “Истиқлол йўли: муаммолар ва режалар” номли маърузасида, бу жараённи“Ўзбекистон Республикаси миллий давлат қурилмасида ҳокимият учга ажратилади - қонунчилик, ижрочилик ва суд ҳокимиятига. Бу принципларга амал қилмасдан туриб, ҳеч қачон ҳуқуқий давлатга эришиб бўлмайди” деб, алоҳида таъкидлаган эди.
Бу билан ўзбек халқи ўз давлатчилигини янгидан барпо этишда, бугунги куннинг илғор умуминсоний демократик анъаналарга содиқ қолишини белгилаб олган эди.
Ўз мазмун-моҳиятига кўра, ҳокимиятнинг бўлиниш тамойилларига тўлиқ амал қилиниб, қонун чиқарувчи, ижро этувчи ва суд ҳокимияти тизими қарор топди.
Давлат ҳокимиятининг бундай тармоқларга бўлинишидан асосий мақсад, давлат ҳокимияти тармоқларининг бир-бирининг ҳокимиятини чеклашдан иборат эканлиги ҳаммага маълум. Қолаверса, вакиллик органларига сайловлар орқали халқ вакиллари сайланиши билан, ҳокимият тармоқларининг халқ олдидаги ҳисобдорлиги ҳамда амал қилишининг даврийлигига эришилади. Бу ҳодиса миллий давлатчилигимиз тарихида илк бор рўй бергани эса, ўтиш даврида янги сиёсий қадриятлар тизимининг барпо этилиши йўлида ташланган дастлабки қадамлардир.
Мустақилликка эришилган дастлабки йиллардан мамлакатимизда давлатнинг олий органлари шакллантирилишига алоҳида эътибор қаратилди. Бугунги кунда Ўзбекистон Республикаси Президенти, Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси, Ўзбекистон Республикаси Конституцион суди, Ўзбекистон Республикаси Олий суди каби атамалар ҳар биримизнинг онгимизга сингиб, мустақил давлатчилигимизнинг асосий белгилари сифатида, фуқароларимиз ҳаётининг ажралмас қадриятига айланди.
Давлат олий органларининг Олий Мажлис, Вазирлар Маҳкамаси, Олий Суд деб номланишининг ўзи фуқароларимизда давлатчилигимизга, тарихимизга бўлган ҳурмат, муҳаббат туйғуларини кучайтиришга хизмат қилади. Шунингдек, Ўзбекистоннинг Биринчи Президенти Ислом Каримовнинг “Президентлик бошқарув усули - шу тизимнинг ўзагидир”, деган фикри бугунги кунда янада долзарб аҳамият касб этмоқда.
Бу санаб ўтилган давлат органларининг ҳуқуқий мақоми Ўзбекистон Республикасининг Конституциясида қатъий белгилаб қўйилди. Ўзбекистон Республикасининг амалдаги Конституциясининг қабул қилиниши алоҳида муҳим мавзу бўлгани ҳамда бу борада қилинган ишлар ОАВда кенг ёритилгани учун, биз бу жараёнга тўхталмаймиз.
Қонун чиқарувчи олий орган ҳар қандай давлатнинг бошқарув тизимида алоҳида муҳим ўрин эгаллаши, ҳеч биримизга сир эмас. Кўппартиявийлик асосида ташкил топган Олий Мажлиснинг бугунги кунда икки палата – Қонунчилик палатаси ва Сенат кўринишида ташкил қилинишида ҳам халқимизга хос бўлган бўлган кексаларга эҳтиром қадрияти унсурлари мужассамлашгани билан аҳамиятлидир.
Ўзбекистон мустақилликка эришган дастлабки даврларда сиёсий соҳада амалга оширилган ишлар кўлами Ўзбекистон Республикасининг Биринчи Президенти И.Каримовнинг “Ўзбекистоннинг ўз истиқлол ва тараққиёт йўли” деб номланган асарида қуйидагича ифодаланган эди: “Ўзбекистоннинг давлат мустақиллигини амалда намоён қиладиган ва рўёбга чиқарадиган ташкилий тузилмаларни шакллантириш жараёни давом этмоқда. Мудофаа ва Ташқи иқтисодий алоқалар вазирликлари, Миллий хавфсизлик хизмати, Давлат божхона қўмитаси тузилди. Давлат мулкини бошқариш ва хусусийлаштириш, қимматбаҳо металлар, Фан ва техника қўмиталари, Олий Аттестация комиссияси биринчи марта ташкил этилди. Марказий иқтисодий идораларнинг вазифалари ва фаолият йўналишлари тубдан ўзгартирилди”.
Бу ташкилий ишларнинг барчаси амалга оширилди ва бугунги кунда мустақил Ўзбекистон тараққиёти учун хизмат қилмоқда.
Мустақил Ўзбекистоннинг жаҳон сиёсати саҳнасида халқаро ҳамжамиятнинг тенг ҳуқуқли субъекти сифатидаги бугунги ўрни, алоҳида илмий тадқиқотларга мавзу эканлигини эсдан чиқармаган ҳолда, биз ўз фикримизни қисқача баён этамиз.
Мустақил Ўзбекистоннинг 1992 йил 2 март куни Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг тенг ҳуқуқли аъзоси бўлгани мамлакатимиз, халқимиз, миллий давлатчилигимиз тарихидаги энг ёрқин саҳифалардан бирига айланди. Ўзбекистон бутун дунё саҳнасида ўз ўрнига, овозига эга бўлди.
Бугунги кунда барча халқаро ташкилотлар биноларида, дунёнинг кўплаб давлатларида мустақил Ўзбекистоннинг элчихоналари биноларида давлат рамзи – байроқнинг мағрур ҳилпираб туриши ҳар бир ватандошимизнинг қалбини ғурурга тўлдириши шубҳасиз.
Ўзбекистон ўз мустақиллигига эришган даврида ташқи сиёсат соҳасида амалий тажриба кам эди. Шундан келиб чиқиб бутун бир тузилмани шакллантириш ва тўлақонли фаолиятини йўлга қўйиш вазифаси, Республика раҳбарияти олдидаги энг муҳим вазифалардан бирига айланди ва бу вазифалар ҳам шараф билан бажарилди.
Қолаверса, ижтимоий муаммолар гирдобига тушиб қолган қўшни давлатлар, дунё денгизларидан ичкари ҳудудда жойлашганимиздан келиб чиққан ҳолда ташқи сиёсат тамойиллари ишлаб чиқилиши талаб этиларди. Шунинг учун ташқи сиёсат концепцияси ишлаб чиқилди ва бу концепция Бош қомусимиз – Конституцияда ўз ифодасини топди.
Умуминсоний қадриятлар, миллий манфаатларга асосланиб олиб борилган ташқи сиёсат туфайли Ўзбекистон жаҳон ҳамжамиятида ўз нуфузи ва ўрнига эга бўлди. Ўзбекистон Республикаси Конституциясида белгилаб қўйилган тамойилларга асосланиб олиб борилаётган бугунги ташқи сиёсат минтақа ва жаҳон давлатлари билан халқаро муносабатларнинг ривожланиши, бутун дунё мутахассис ва экспертлари томонидан миллий манфаатларни ҳимоя қилиш ҳамда юксак самарадорликка йўналтирилгани жиҳатидан, юксак эътирофга сазовор бўлмоқда.
Ҳар қандай давлатнинг олдидаги бирламчи вазифа ўз хавфсизлигини таъминлашдир. Бунинг учун ўзининг миллий армиясига эга бўлиши керак. Замон талабларига мос келадиган миллий армиямизни шакллантириш кун тартибидаги долзарб вазифалардан бири эди. Чунки собиқ Иттифоқ даврида ўзбек миллатининг ҳарбий салоҳиятига атайин шубҳа билан муносабатда бўлиб, миллатдошларимиз бошқа миллатга мансуб зобитлар томонидан “басмач” деган лақаб билан ошкора камситилиши, деярли, мунтазам учраб турадиган ҳол эди.
Ҳарбий хизмат ёшига етган миллатдошларимиз жанговар қисмларга эмас, асосан қурилиш қисмларига чақириларди. Шунингдек, собиқ Иттифоқ армияси иерархиясида ўзбек миллатига мансуб юксак мартабали зобитлар учрамасди. Мен 1990 йилнинг иккинчи ярмида собиқ Иттифоқ армиясига ҳарбий хизматга чақирилган бўлсам, 1991 йилнинг ёзигача бўлган муддатда бир нафар ҳам ўзбек зобитини учратмаганман. Шунинг учун 1991 йилнинг ёзида бир гуруҳ ўзбек аскарлари бир нафар ўзбек зобитини учратиб, қанчалик қувонганимиз кечагидек эсимда.
Бугунги кунда миллий армиямизда хизмат қилиш чақириқ ёшидаги йигитларимизнинг орзусига айлангани, миллий армиямизнинг жамиятдаги нуфузини кўрсатади. Қолаверса, миллий армиямизнинг бошқарув тизимида собиқ Иттифоқ давридаги “армия, дивизия”лардан иборат катта ҳарбий бирикмаларга асосланган бошқарув анъаналаридан воз кечилиб, “ҳарбий бригада” кўринишидаги ихчам, самарали бўлинмаларга асосланган бошқарувга ўтказилиши йўналишидаги ислоҳотлар миллий армиямизнинг ҳаракатчанлиги ва жанговар қобилиятининг ошишига хизмат қилди.
Миллий армиямиз ҳаракатчанлик ва жанговар тайёргарлик борасида дунё рейтингида юқори ўринларни эгаллагани, мазкур ислоҳотлар натижасидир.
Ватан ҳимоячиларини тайёрлаш соҳасига алоҳида эътибор берилди. Зарур бўлган, профессионал ҳарбий мутахассислар мамлакатимиздаги олий ҳарбий билим юртларида тайёрланмоқда.
Миллий армиямиздаги ҳарбийларнинг ижтимоий муҳофазасига алоҳида эътибор қаратилмоқда. Шу билан бирга, Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлиги ҳузурида “Жамоатчилик кенгаши”нинг ташкил этилганлиги, фуқаролик жамияти тамойилларининг ҳаётга жорийланишининг амалдаги ифодасидир.
Бугунги кунда миллий армиямиз – миллий давлатимиз, миллий қадриятларимиз, халқимизнинг тинч ҳаётининг муносиб ҳимоячиси тимсолига айланди деб, баралла айтишимиз мумкин.
Энг муҳим ислоҳотлардан бири вилоятлар ва туманлар ҳокимлик институтининг жорий этилишидир. Бугунги кунда мамлакатимизнинг “маъмурий-ҳудудий бирлиги” дейилганда Қорақалпоғистон Республикаси, Тошкент шаҳри ҳамда вилоятларимиз тушунилади. Вилоят ҳокимликлари маъмурий-ҳудудий бирлик, маъмурий бошқарув органи сифатида фуқароларимиз онгига мустаҳкам ўрнашди.
“Вилоят, туман ҳокими” каби атамалар эскилик сарқити, синфий душманлик унсурлари сифатида баҳолангани, менталитетимизга ёт бўлган “ЦК”, “обком”, “райком” каби атамалар эса, ҳаётимизга мажбурлаб сингдирилганини эсласак, тилимизда оҳангдор янграйдиган “Вилоят, туман ҳокими” деган ибораларнинг истеъмолга қайтарилиб, ҳаётимизда ўзининг ўрнини эгаллагани ҳам халқимизнинг ўзлигини англаш сари қўйилган хайрли қадамлардан биридир.
Давлат ҳокимиятининг вилоят ҳокимлигидан кейинги бўғини, туман ҳокимликлари – маҳаллий бошқарув институти сифатида фуқароларнинг ҳаётида ўз ўрнини эгаллади. Айнан миллий атама – “ҳоким” атамасининг сиёсий тизимга қайтарилиши, бевосита Ислом Каримовнинг тафаккури маҳсулидир. Зеро, бу атама бугунги кунда миллий давлатчиликнинг сиёсий тушунчаларидан бирига айланди.
Мазкур ислоҳотларнинг мантиқий давоми бўлган, маҳалла институтининг ўз-ўзини бошқариш органи сифатида ташкил этилиши –халқимизга хос бўлган, барчамизни жамоавийлик руҳида тарбиялашга хизмат қиладиган кўп асрлик қадриятнинг давр талабларига мос равишда тикланишидир. Маҳалла институти бугунги кунда ўзини-ўзи бошқариш органи сифатида фуқароларга энг яқин, халқчил ва халқпарвар тузилмага айланди.
Маҳалла институтининг фаолияти, нафақат мамлакатимизда, балки, кенг халқаро жамоатчилик томонидан алоҳида эътироф этилаётгани ҳам бу фикримизни тасдиқлайди. Давлат раҳбари Ш.Мирзиёев томонидан мазкур изчиллик сақланган ҳолда ушбу сиёсий ислоҳотларнинг давом эттирилиши ва чуқурлаштирилиши ҳам алоҳида эътирофга сазовордир.
Хусусан, бу борада Давлат раҳбари томонидан 2017 йилнинг 8 сентябрида қабул қилинган “Ўзбекистон Республикасида Маъмурий ислоҳотлар концепциясини тасдиқлаш тўғрисида”ги Фармон 2017-2021-йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясини амалга оширишда муҳим қадам ҳисобланади ҳамда моҳиятига кўра Ўзбекистоннинг давлат ва жамият қурилишида янги саҳифани очиб беради.
Шунингдек, “Халқ давлат идораларига эмас, давлат идоралари халқимизга хизмат қилиши керак” деган улуғвор ғояни ҳаётга тўлиқ татбиқ этишга хизмат қилади.
Бу тузумда давлатнинг пайдо бўлиши ва ривожланиши тўғрисидаги мумтоз назариячиларнинг давлат ҳокимиятининг бўлиниш принципи тўғрисидаги ғоялари инкор қилиниб, давлатнинг барча органлари устидан коммунистик партиянинг мутлоқ ҳокимияти ўрнатилгани, қонуният сифатида ҳар бир фуқаронинг онгига сингдирилган эди.
Ҳозир 25 ёшга кирган ватандошимизнинг онгига бу тушунчани етказиб бериш осон эмас, лекин амалда худди шундай бўлган. Бу ҳақда “Ўтиш даври машаққатлари ва раҳбар феномени”нинг биринчи қисмида ҳам фикр юритганмиз.
Ўзбекистон Республикасининг Биринчи Президенти Ислом Каримов раҳнамолигида сиёсий соҳада олиб борилган ислоҳотлар натижасида, халқаро андозаларга мос, ҳозирги давр умуминсоний қадриятларга асосланган дунёвий давлат бошқаруви тизими қарор топди.
Ўзбекистон Биринчи Президенти Ислом Каримов “Истиқлол йўли: муаммолар ва режалар” номли маърузасида, бу жараённи“Ўзбекистон Республикаси миллий давлат қурилмасида ҳокимият учга ажратилади - қонунчилик, ижрочилик ва суд ҳокимиятига. Бу принципларга амал қилмасдан туриб, ҳеч қачон ҳуқуқий давлатга эришиб бўлмайди” деб, алоҳида таъкидлаган эди.
Бу билан ўзбек халқи ўз давлатчилигини янгидан барпо этишда, бугунги куннинг илғор умуминсоний демократик анъаналарга содиқ қолишини белгилаб олган эди.
Ўз мазмун-моҳиятига кўра, ҳокимиятнинг бўлиниш тамойилларига тўлиқ амал қилиниб, қонун чиқарувчи, ижро этувчи ва суд ҳокимияти тизими қарор топди.
Давлат ҳокимиятининг бундай тармоқларга бўлинишидан асосий мақсад, давлат ҳокимияти тармоқларининг бир-бирининг ҳокимиятини чеклашдан иборат эканлиги ҳаммага маълум. Қолаверса, вакиллик органларига сайловлар орқали халқ вакиллари сайланиши билан, ҳокимият тармоқларининг халқ олдидаги ҳисобдорлиги ҳамда амал қилишининг даврийлигига эришилади. Бу ҳодиса миллий давлатчилигимиз тарихида илк бор рўй бергани эса, ўтиш даврида янги сиёсий қадриятлар тизимининг барпо этилиши йўлида ташланган дастлабки қадамлардир.
Мустақилликка эришилган дастлабки йиллардан мамлакатимизда давлатнинг олий органлари шакллантирилишига алоҳида эътибор қаратилди. Бугунги кунда Ўзбекистон Республикаси Президенти, Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси, Ўзбекистон Республикаси Конституцион суди, Ўзбекистон Республикаси Олий суди каби атамалар ҳар биримизнинг онгимизга сингиб, мустақил давлатчилигимизнинг асосий белгилари сифатида, фуқароларимиз ҳаётининг ажралмас қадриятига айланди.
Давлат олий органларининг Олий Мажлис, Вазирлар Маҳкамаси, Олий Суд деб номланишининг ўзи фуқароларимизда давлатчилигимизга, тарихимизга бўлган ҳурмат, муҳаббат туйғуларини кучайтиришга хизмат қилади. Шунингдек, Ўзбекистоннинг Биринчи Президенти Ислом Каримовнинг “Президентлик бошқарув усули - шу тизимнинг ўзагидир”, деган фикри бугунги кунда янада долзарб аҳамият касб этмоқда.
Бу санаб ўтилган давлат органларининг ҳуқуқий мақоми Ўзбекистон Республикасининг Конституциясида қатъий белгилаб қўйилди. Ўзбекистон Республикасининг амалдаги Конституциясининг қабул қилиниши алоҳида муҳим мавзу бўлгани ҳамда бу борада қилинган ишлар ОАВда кенг ёритилгани учун, биз бу жараёнга тўхталмаймиз.
Қонун чиқарувчи олий орган ҳар қандай давлатнинг бошқарув тизимида алоҳида муҳим ўрин эгаллаши, ҳеч биримизга сир эмас. Кўппартиявийлик асосида ташкил топган Олий Мажлиснинг бугунги кунда икки палата – Қонунчилик палатаси ва Сенат кўринишида ташкил қилинишида ҳам халқимизга хос бўлган бўлган кексаларга эҳтиром қадрияти унсурлари мужассамлашгани билан аҳамиятлидир.
Ўзбекистон мустақилликка эришган дастлабки даврларда сиёсий соҳада амалга оширилган ишлар кўлами Ўзбекистон Республикасининг Биринчи Президенти И.Каримовнинг “Ўзбекистоннинг ўз истиқлол ва тараққиёт йўли” деб номланган асарида қуйидагича ифодаланган эди: “Ўзбекистоннинг давлат мустақиллигини амалда намоён қиладиган ва рўёбга чиқарадиган ташкилий тузилмаларни шакллантириш жараёни давом этмоқда. Мудофаа ва Ташқи иқтисодий алоқалар вазирликлари, Миллий хавфсизлик хизмати, Давлат божхона қўмитаси тузилди. Давлат мулкини бошқариш ва хусусийлаштириш, қимматбаҳо металлар, Фан ва техника қўмиталари, Олий Аттестация комиссияси биринчи марта ташкил этилди. Марказий иқтисодий идораларнинг вазифалари ва фаолият йўналишлари тубдан ўзгартирилди”.
Бу ташкилий ишларнинг барчаси амалга оширилди ва бугунги кунда мустақил Ўзбекистон тараққиёти учун хизмат қилмоқда.
Мустақил Ўзбекистоннинг жаҳон сиёсати саҳнасида халқаро ҳамжамиятнинг тенг ҳуқуқли субъекти сифатидаги бугунги ўрни, алоҳида илмий тадқиқотларга мавзу эканлигини эсдан чиқармаган ҳолда, биз ўз фикримизни қисқача баён этамиз.
Мустақил Ўзбекистоннинг 1992 йил 2 март куни Бирлашган Миллатлар Ташкилотининг тенг ҳуқуқли аъзоси бўлгани мамлакатимиз, халқимиз, миллий давлатчилигимиз тарихидаги энг ёрқин саҳифалардан бирига айланди. Ўзбекистон бутун дунё саҳнасида ўз ўрнига, овозига эга бўлди.
Бугунги кунда барча халқаро ташкилотлар биноларида, дунёнинг кўплаб давлатларида мустақил Ўзбекистоннинг элчихоналари биноларида давлат рамзи – байроқнинг мағрур ҳилпираб туриши ҳар бир ватандошимизнинг қалбини ғурурга тўлдириши шубҳасиз.
Ўзбекистон ўз мустақиллигига эришган даврида ташқи сиёсат соҳасида амалий тажриба кам эди. Шундан келиб чиқиб бутун бир тузилмани шакллантириш ва тўлақонли фаолиятини йўлга қўйиш вазифаси, Республика раҳбарияти олдидаги энг муҳим вазифалардан бирига айланди ва бу вазифалар ҳам шараф билан бажарилди.
Қолаверса, ижтимоий муаммолар гирдобига тушиб қолган қўшни давлатлар, дунё денгизларидан ичкари ҳудудда жойлашганимиздан келиб чиққан ҳолда ташқи сиёсат тамойиллари ишлаб чиқилиши талаб этиларди. Шунинг учун ташқи сиёсат концепцияси ишлаб чиқилди ва бу концепция Бош қомусимиз – Конституцияда ўз ифодасини топди.
Умуминсоний қадриятлар, миллий манфаатларга асосланиб олиб борилган ташқи сиёсат туфайли Ўзбекистон жаҳон ҳамжамиятида ўз нуфузи ва ўрнига эга бўлди. Ўзбекистон Республикаси Конституциясида белгилаб қўйилган тамойилларга асосланиб олиб борилаётган бугунги ташқи сиёсат минтақа ва жаҳон давлатлари билан халқаро муносабатларнинг ривожланиши, бутун дунё мутахассис ва экспертлари томонидан миллий манфаатларни ҳимоя қилиш ҳамда юксак самарадорликка йўналтирилгани жиҳатидан, юксак эътирофга сазовор бўлмоқда.
Ҳар қандай давлатнинг олдидаги бирламчи вазифа ўз хавфсизлигини таъминлашдир. Бунинг учун ўзининг миллий армиясига эга бўлиши керак. Замон талабларига мос келадиган миллий армиямизни шакллантириш кун тартибидаги долзарб вазифалардан бири эди. Чунки собиқ Иттифоқ даврида ўзбек миллатининг ҳарбий салоҳиятига атайин шубҳа билан муносабатда бўлиб, миллатдошларимиз бошқа миллатга мансуб зобитлар томонидан “басмач” деган лақаб билан ошкора камситилиши, деярли, мунтазам учраб турадиган ҳол эди.
Ҳарбий хизмат ёшига етган миллатдошларимиз жанговар қисмларга эмас, асосан қурилиш қисмларига чақириларди. Шунингдек, собиқ Иттифоқ армияси иерархиясида ўзбек миллатига мансуб юксак мартабали зобитлар учрамасди. Мен 1990 йилнинг иккинчи ярмида собиқ Иттифоқ армиясига ҳарбий хизматга чақирилган бўлсам, 1991 йилнинг ёзигача бўлган муддатда бир нафар ҳам ўзбек зобитини учратмаганман. Шунинг учун 1991 йилнинг ёзида бир гуруҳ ўзбек аскарлари бир нафар ўзбек зобитини учратиб, қанчалик қувонганимиз кечагидек эсимда.
Бугунги кунда миллий армиямизда хизмат қилиш чақириқ ёшидаги йигитларимизнинг орзусига айлангани, миллий армиямизнинг жамиятдаги нуфузини кўрсатади. Қолаверса, миллий армиямизнинг бошқарув тизимида собиқ Иттифоқ давридаги “армия, дивизия”лардан иборат катта ҳарбий бирикмаларга асосланган бошқарув анъаналаридан воз кечилиб, “ҳарбий бригада” кўринишидаги ихчам, самарали бўлинмаларга асосланган бошқарувга ўтказилиши йўналишидаги ислоҳотлар миллий армиямизнинг ҳаракатчанлиги ва жанговар қобилиятининг ошишига хизмат қилди.
Миллий армиямиз ҳаракатчанлик ва жанговар тайёргарлик борасида дунё рейтингида юқори ўринларни эгаллагани, мазкур ислоҳотлар натижасидир.
Ватан ҳимоячиларини тайёрлаш соҳасига алоҳида эътибор берилди. Зарур бўлган, профессионал ҳарбий мутахассислар мамлакатимиздаги олий ҳарбий билим юртларида тайёрланмоқда.
Миллий армиямиздаги ҳарбийларнинг ижтимоий муҳофазасига алоҳида эътибор қаратилмоқда. Шу билан бирга, Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлиги ҳузурида “Жамоатчилик кенгаши”нинг ташкил этилганлиги, фуқаролик жамияти тамойилларининг ҳаётга жорийланишининг амалдаги ифодасидир.
Бугунги кунда миллий армиямиз – миллий давлатимиз, миллий қадриятларимиз, халқимизнинг тинч ҳаётининг муносиб ҳимоячиси тимсолига айланди деб, баралла айтишимиз мумкин.
Энг муҳим ислоҳотлардан бири вилоятлар ва туманлар ҳокимлик институтининг жорий этилишидир. Бугунги кунда мамлакатимизнинг “маъмурий-ҳудудий бирлиги” дейилганда Қорақалпоғистон Республикаси, Тошкент шаҳри ҳамда вилоятларимиз тушунилади. Вилоят ҳокимликлари маъмурий-ҳудудий бирлик, маъмурий бошқарув органи сифатида фуқароларимиз онгига мустаҳкам ўрнашди.
“Вилоят, туман ҳокими” каби атамалар эскилик сарқити, синфий душманлик унсурлари сифатида баҳолангани, менталитетимизга ёт бўлган “ЦК”, “обком”, “райком” каби атамалар эса, ҳаётимизга мажбурлаб сингдирилганини эсласак, тилимизда оҳангдор янграйдиган “Вилоят, туман ҳокими” деган ибораларнинг истеъмолга қайтарилиб, ҳаётимизда ўзининг ўрнини эгаллагани ҳам халқимизнинг ўзлигини англаш сари қўйилган хайрли қадамлардан биридир.
Давлат ҳокимиятининг вилоят ҳокимлигидан кейинги бўғини, туман ҳокимликлари – маҳаллий бошқарув институти сифатида фуқароларнинг ҳаётида ўз ўрнини эгаллади. Айнан миллий атама – “ҳоким” атамасининг сиёсий тизимга қайтарилиши, бевосита Ислом Каримовнинг тафаккури маҳсулидир. Зеро, бу атама бугунги кунда миллий давлатчиликнинг сиёсий тушунчаларидан бирига айланди.
Мазкур ислоҳотларнинг мантиқий давоми бўлган, маҳалла институтининг ўз-ўзини бошқариш органи сифатида ташкил этилиши –халқимизга хос бўлган, барчамизни жамоавийлик руҳида тарбиялашга хизмат қиладиган кўп асрлик қадриятнинг давр талабларига мос равишда тикланишидир. Маҳалла институти бугунги кунда ўзини-ўзи бошқариш органи сифатида фуқароларга энг яқин, халқчил ва халқпарвар тузилмага айланди.
Маҳалла институтининг фаолияти, нафақат мамлакатимизда, балки, кенг халқаро жамоатчилик томонидан алоҳида эътироф этилаётгани ҳам бу фикримизни тасдиқлайди. Давлат раҳбари Ш.Мирзиёев томонидан мазкур изчиллик сақланган ҳолда ушбу сиёсий ислоҳотларнинг давом эттирилиши ва чуқурлаштирилиши ҳам алоҳида эътирофга сазовордир.
Хусусан, бу борада Давлат раҳбари томонидан 2017 йилнинг 8 сентябрида қабул қилинган “Ўзбекистон Республикасида Маъмурий ислоҳотлар концепциясини тасдиқлаш тўғрисида”ги Фармон 2017-2021-йилларда Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича Ҳаракатлар стратегиясини амалга оширишда муҳим қадам ҳисобланади ҳамда моҳиятига кўра Ўзбекистоннинг давлат ва жамият қурилишида янги саҳифани очиб беради.
Шунингдек, “Халқ давлат идораларига эмас, давлат идоралари халқимизга хизмат қилиши керак” деган улуғвор ғояни ҳаётга тўлиқ татбиқ этишга хизмат қилади.
(Давоми бор)
Обил Сафаров
